VESS trên báo chí

Trong gần một thập kỷ tồn tại, việc thực thi Luật Hợp tác xã đã bộc lộ nhiều hạn chế, cho thấy khu vực này vẫn chưa phát triển đúng tiềm năng đáp ứng nhu cầu chính đáng của người lao động cũng như loại hình kinh doanh – sản xuất phù hợp với phương thức hợp tác bình đẳng này. Thêm vào đó, xuất hiện thực tế là nhiều cá nhân, tổ chức đã lợi dụng chính sách ưu đãi của nhà nước đối với loại hình hợp tác xã, núp bóng hợp tác xã để trục lợi.

PGS.TS Nguyễn Đức Thành chia sẻ: “HTX là cốt lõi của kinh tế tập thể. Tổ chức manh nha dưới dạng tổ chức hợp tác và phát triển quy mô lớn ở dạng Liên tiếp HTX, không giới hạn về quy mô, lĩnh vực và địa bàn. Kinh tế tập thể với nhiều hình thức tổ chức kinh tế hợp tác đa dạng, phát triển từ thấp lên cao (Tổ chức hợp tác, hợp tác xã, liên hiệp HTX…) trong đó HTX là nòng cốt. Tổ chức hoạt động theo nguyên tắc đối nhân, không phụ thuộc vào góp vốn, phân phối theo mức độ tham gia dịch vụ, theo hiệu quả lao động”.

Cũng tại chương trình các chuyên gia: GS.TS Trần Đức Viên (Chủ tịch hội đồng khoa học và đào tạo Học viện Nông nghiệp Việt Nam – VNUA), Ông Lê Đức Thịnh (Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn, Bộ Nông nghiệp Phát triển Nông thôn (DCRD) chia sẻ một số điểm sửa đổi của Dự thảo luật 2023 so với luật 2012:

HTX là tổ chức có tư cách pháp nhân do ít nhất 05 thành viên chính thức tự nguyện thành lập để hợp tác tương trợ lẫn nhau trong sản xuất, kinh doanh, tạo việc làm, nhằm đáp ứng nhu cầu về kinh tế, văn hóa, xã hội của thành viên, thực hiện quản trị tự chủ, tự chịu trách nhiệm, bình đẳng và dân chủ, góp phần xây dựng cộng đồng xã hội và phát triển bền vững”.

Liên hiệp HTX là tổ chức có tư cách pháp nhân do ít nhất 03 HTX là thành viên chính thức tự nguyện thành lập để hợp tác tương trợ lẫn nhau trong sản xuất kinh doanh, tạo việc làm, nhằm mở rộng quy mô sản xuất, kinh doanh, nâng cao năng lực tham gia thị trường, thực hiện quản lý tự chủ, tự chịu trách nhiệm, bình đẳng.

Tổ hợp tác là tổ chức không có tư cách pháp nhân, được hình thành trên cơ sở hợp đồng hợp tác do ít nhất 02 thành viên tự nguyện thành lập, cùng đóng góp tài sản, góp sức lao động để thực hiện những công việc nhất định, cùng hưởng lợi và cùng chịu trách nhiệm.

Tại Điều 22 về chính sách thuế, phí và lệ phí, Tổ hợp tác, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã được hưởng mức ưu đãi thuế, ưu đãi phí và lệ phí cao nhất trong cùng lĩnh vực, ngành, nghề và địa bàn theo pháp luật về thuế, phí và lệ phí.

Miễn, giảm thuế thu nhập doanh nghiệp theo quy định pháp luật về thuế thu nhập doanh nghiệp đối với: thu nhập từ giao dịch nội bộ của hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã; thu nhập của tổ hợp tác, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã khi hoạt động tham gia liên kết với cá nhân, tổ chức khác hình thành chuỗi giá trị, cụm liên kết ngành, gắn với kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế tri thức vì mục tiêu phát triển bền vững; trường hợp khác theo quy định pháp luật.

Miễn thuế thu nhập doanh nghiệp đối với phần thu nhập hình thành quỹ chung không chia, phần thu nhập hình thành tài sản chung không chia của hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã theo quy định của pháp luật về thuế thu nhập doanh nghiệp. Miễn, giảm lệ phí trước bạ đối với cá nhân, tổ chức khi chuyển quyền sử dụng đất, chuyển quyền sở hữu tài sản góp vốn vào hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã theo quy định pháp luật về phí và lệ phí.

Báo cáo cũng đóng góp Chính phủ quy định chi tiết Điều 73 về góp vốn điều lệ hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã. Cụ thể: phần vốn góp của thành viên chính thức thực hiện theo thỏa thuận và theo quy định của Điều lệ nhưng không thấp hơn vốn góp tối thiểu và không quá vốn góp tối đa là 30% vốn điều lệ đối với hợp tác xã và 40% vốn điều lệ đối với liên hiệp hợp tác xã. Tổng phần vốn góp của tất cả thành viên liên kết góp vốn thực hiện theo thỏa thuận và theo quy định của Điều lệ nhưng không quá vốn góp tối đa là 30% vốn điều lệ đối với hợp tác xã và 40% vốn điều lệ đối với liên hiệp hợp tác xã…..

Ông Lê Đức Thịnh, Cục trưởng Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn, Bộ NN-PTNT (DCRD) cho biết, hợp tác xã (hoặc kinh tế tập thể) đã luôn tồn tại trong nền kinh tế hiện đại, với những ưu điểm của nó. Không nhất thiết đó phải là một chỉ dấu của Chủ nghĩa xã hội, mà đơn giản, đó là một loại hình ưu việt trong một số hoàn cảnh (điều kiện, lĩnh vực, quy mô, mong đợi cá nhân…). Hợp tác xã chỉ có thể vận hành hiệu quả về kinh tế – xã hội khi các xã viên đạt tới một trình độ văn hóa dân chủ cao, các quy chế về công khai – minh bạch được thực hành phổ biến và đầy đủ.

Vì vậy, việc duy trì và luật hóa loại hình hợp tác xã cần dựa trên đặc tính của mô hình này, như một sự phát triển tự nhiên, hữu cơ trong nền kinh tế nói chung, không nên gò ép về vai trò xã hội, không kỳ vọng quá mức, không quản lý quá mức (đánh mất sự bình đẳng)./.