Công bố Kết quả nghiên cứu “Những đặc điểm cần lưu ý của thị trường xăng dầu Việt Nam và sự ảnh hưởng đến phúc lợi hộ gia đình”

Đăng vào 26/06/2023

Sáng ngày 27/6/2023 tại Hà Nội, trong khuôn khổ hoạt động của Liên minh Công bằng Thuế Việt Nam (VATJ), Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế và Chiến lược Việt Nam (VESS) tổ chức buổi Công bố Kết quả nghiên cứu “Những đặc điểm cần lưu ý của thị trường xăng dầu Việt Nam và sự ảnh hưởng đến phúc lợi hộ gia đình”.

Tải Tóm tắt báo cáo và bài trình bày tại ĐÂY.

Ảnh buổi công bố được cập nhật liên tục tại ĐÂY.

Mở đầu chương trình, PGS.TS. Nguyễn Đức Thành thay mặt nhóm nghiên cứu trình bày tóm lược kết quả của nghiên cứu. Nghiên cứu được kỳ vọng sẽ trình bày bức tranh cụ thể và chi tiết về thị trường xăng dầu Việt Nam, cũng như các vấn đề về các loại thuế đánh vào xăng dầu và những nhân tố đang ảnh hưởng đến giá xăng dầu bán lẻ hiện nay. Đồng thời đánh giá chi tiêu cho xăng dầu có ảnh hưởng như thế nào đến các hộ gia đình tại Việt Nam, ảnh hưởng trực tiếp của việc tăng giá xăng dầu lên phúc lợi đa chiều hộ gia đình thông qua chi tiêu cho xăng dầu dựa trên cách tiếp cận từng phần. Từ đó, đưa ra được các khuyến nghị về mặt chính sách nhằm đảm bảo sự công bằng trong việc tiếp cận nguồn lực, đặc biệt là công bằng đối với người nghèo.

Kết quả nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, nếu chi tiêu cho xăng dầu bình quân của hộ gia đình tăng lên thì phúc lợi đa chiều bình quân đầu người của hộ sẽ giảm xuống. Hàm ý rằng việc cắt giảm chi tiêu cho xăng dầu sẽ giúp cải thiện phúc lợi đa chiều bình quân đầu người của hộ gia đình. Ước lượng ảnh hưởng tới phúc lợi phân theo 5 nhóm thu nhập tại nghiên cứu cho thấy, khi tăng chi tiêu cho xăng dầu thì phúc lợi bình quân của hộ gia đình nghèo sẽ giảm. Đối với nhóm giàu và nhóm khá cũng xảy ra hiện tượng tương tự. Theo nhóm nghiên cứu, điều này chỉ ra rằng việc cải cách trên thị trường xăng dầu giúp thị trường vận hành hiệu quả, đem lại mức giá thấp hơn và ổn định hơn, có thể giúp tăng phúc lợi đa chiều hộ gia đình tại Việt Nam trong dài hạn.

Theo nghiên cứu của VESS, việc kiểm soát giá xăng dầu ở mức hợp lí có thể giúp cắt giảm chi tiêu cho xăng dầu của hộ gia đình trong bối cảnh số lượng hộ và lượng xăng dầu tiêu dùng của hộ có xu hướng tăng; tạo dựng một thị trường xăng dầu hiệu quả, tạo mặt bằng giá thấp và ổn định hơn sẽ giúp tăng phúc lợi hộ gia đình Việt Nam trong dài hạn.

Cho rằng các chính sách về kinh doanh xăng dầu hiện đang có nhiều bất cập, bà Nguyễn Thị Bích Hường, Chủ tịch Chi hội xăng dầu, Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam dẫn chứng, từ năm 2022 đến nay, Chính phủ đã có yêu cầu sửa đổi Nghị định 83 và Nghị định 95 nhưng đến nay vẫn chưa được thông qua. Trong khi đó, các DN kinh doanh xăng dầu đang rất mong muốn các nghị định này nhanh chóng được thông qua, kịp thời khắc phục những bất cập, giúp thị trường xăng dầu ổn định, hỗ trợ các DN phát triển và vượt qua thời kỳ khó khăn. Bà Hường cũng bày tỏ quan điểm về cách tính thuế đối với mặt hàng xăng dầu hiện nay theo kiểu “thuế chồng thuế”. Do đó Chính phủ cần phải đối chiếu nhiều vấn đề khi so sánh giá xăng dầu tại Việt Nam với giá xăng dầu tại nhiều quốc gia và khu vực. Từ đó làm căn cứ để ổn định được hoạt động sản xuất kinh doanh xăng dầu, đảm bảo phù hợp với mặt bằng giá chung.

Ông Bùi Ngọc Bảo, Chủ tịch Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam (VINPA) đồng tình và cho rằng giá bán lẻ xăng dầu nên để thị trường quyết định. Theo ông, đây là mặt hàng bình ổn giá, theo Luật Giá. Tức là, khi thị trường biến động, ảnh hưởng xấu tới nền kinh tế, Chính phủ sẽ can thiệp bằng các công cụ, biện pháp bình ổn. Còn lại, trong điều kiện bình thường, giá nên để thả theo thị trường. Chưa kể, giá trong nước chịu ảnh hưởng chặt chẽ của thế giới, dù 70% nguồn cung đến từ hai nhà máy lọc dầu trong nước. “Bởi nguyên liệu đầu vào của hai nhà máy lọc dầu này cũng đều theo giá thế giới”, ông Bảo nói.

Ông Phạm Ngọc Hùng, chuyên gia trong lĩnh vực xăng dầu, cũng đồng ý với đề xuất thành lập sàn giao dịch xăng dầu. Ông nhấn mạnh rằng, Nghị định kinh doanh xăng dầu hiện tại tồn tại nhiều hạn chế, đặc biệt là trong chính sách kinh doanh, ảnh hưởng đến lợi nhuận của các doanh nghiệp và giá xăng dầu trong thời gian gần đây. Ông Hùng đặt câu hỏi tại sao không thành lập một sàn đấu giá xăng dầu. Theo ông Hùng, sàn đấu giá xăng dầu sẽ mang lại sự công khai và minh bạch về giá cả, tránh sự thiên vị và độc quyền, đồng thời tăng cường dự trữ xăng dầu quốc gia cho các công ty đáp ứng đủ điều kiện kho cung ứng.

Một số hình ảnh tại buổi công bố: